Raden van bestuur: kan uw NED de volgende CEO worden?

NED’s brengen waardevolle branchekennis, strategisch inzicht en brede leiderschapskwalificaties mee, waardoor zij sterke kandidaten voor de CEO-positie zijn. Als bekend gezicht binnen de organisatie kan hun eerdere rol in de board zorgen voor een soepeler overdracht.

Susanne Thorning-Lund presenteert kerncijfers uit de markt en deelt inzichten uit gesprekken met raden en meerdere CEO’s die de overstap van NED naar uitvoerend leider hebben gemaakt. Zij onderzoekt de toename van NED’s in de CEO-talentpool en wat dit betekent voor raden en governance.

Huidige NED-naar-CEO activiteit

Er zijn opvallende voorbeelden van NED’s die CEO werden, zoals Allison Kirkby (BT Group plc), Dame Amanda Jayne Blanc (AVIVA plc), Lord Carter (Informa plc) en recentelijk Cindy Rose (WPP plc). Hoewel de analyse beperkt is door verschuivingen in indexsamenstelling, zien we over de periode 2014–2024 een duidelijke toename van NED’s die doorstromen naar CEO-posities binnen de FTSE 100.

Tussen 2014 en 2019 kwam doorgaans slechts één CEO per jaar voort uit een NED-functie (uit een gemiddelde van circa 13 FTSE 100-benoemingen per jaar). Dat aantal verdubbelde in 2020, steeg naar drie in 2022 en 2023, en was twee in 2024.

Deze cijfers tonen een groeiende acceptatie, en mogelijk zelfs een voordeel, van het benoemen van NED’s tot CEO. Tegelijk zijn er bij zo’n interne promotie factoren die de transitie en de governance kunnen beïnvloeden.

Opvolgingsplanning of noodoplossing?

Opvolging van de CEO is één van de belangrijkste en meest complexe verantwoordelijkheden van een raad, en speelt vaak in tijden van druk of crisis.

Ter aanvulling van critici die dergelijke stappen zien als risicomijding of een teken van slechte planning: sommige raden beschouwen NED’s juist als een optie waarmee ze ‘trial before buy’ kunnen hanteren. Historisch werden NED’s al bekeken voor rollen als voorzitter of commissievoorzitter, maar steeds vaker voeren wij bredere gesprekken over hun rol in opvolgingsplanning.

Het biedt een raad de kans iemand eerder te observeren in die governance-rol voordat een definitieve executieve stap wordt gezet. Zoals Allison Kirkby, CEO van BT Group plc, opmerkte: “Vanuit board-perspectief is het aanstellen van een NED als CEO een verstandige keuze: zij zijn al gezien in hun bijdrage en in de interactie met bestuur en management.”

Tegenwoordig kan een robuust opvolgingsplan dus ook interne NED’s bevatten die in aanmerking komen voor de CEO-functie. David Stewart, voormalig CEO van LSL Property Service plc — een bedrijf dat meerdere NED’s naar uitvoerende rollen zag doorstromen — zei: “De overstap van NED naar uitvoerende rol kan echte voordelen hebben. Je hebt de kans gehad het bedrijf te observeren en een goed beeld te krijgen van sterktes en zwaktes, terwijl je nog relatief onafhankelijk bent van het verleden. Dat kan de benoeming minder risicovol maken. Maar het is essentieel dat er een daadwerkelijke fit is met wat de rol vereist en met de aanpak van de persoon.”

Los van de vraag of het de juiste route is, kan een niet-uitvoerende bestuursrol zo een interessante volgende stap in iemands loopbaan zijn.

De menselijke kant van een hybride kandidaat

NED’s zijn vaak al ingebed in de cultuur van de organisatie en goed bekend met strategische prioriteiten, wat hen aantrekkelijk maakt als CEO-kandidaat. De zogeheten ‘people bridge’, zoals Penny James (voormalig Senior Independent Director bij Hargreaves Lansdown en co-chair van de Women on Boards Review) het omschreef, kan een wezenlijk voordeel bieden.

Over de implicaties van het promoveren van een NED tot CEO zei Penny James: “Voor raden betekent dit geen extra risico, maar wel consequenties. Het is niet per se riskanter dan extern werven, maar het heeft gevolgen voor de samenstelling en dynamiek van de rest van de board.”

Zoals een huidige CEO (voorheen NED) beschreef: “In het begin dacht ik nog ‘ik val terug op mijn NED-rol als het niet lukt’, maar zodra het proces echt begon en ik iedereen ontmoette, wist de hele raad dat ik er daadwerkelijk op inzat. Ik realiseerde me dat ik misschien zou moeten terugtreden als ik niet succesvol was.”

Een notitie over diversiteit

De trend is opvallender onder vrouwen: vier van de zes huidige FTSE 100-CEO’s die uit een NED-positie voortkwamen, zijn vrouw. Dat is 40% van de tien vrouwelijke CEO’s in de FTSE 100. Onder FTSE 250-cases zijn de NED-naar-CEO voorbeelden tot nu toe mannelijk.

Omdat NED’s niet langer een bijvangst zijn maar een reële optie voor voorzitters bij CEO-opvolging, vergroot dit de kans om meer vrouwelijke topkandidaten voor executive-rollen te identificeren.

Onafhankelijkheid behouden wanneer (vermeend) conflicterend?

Aangezien CEO-opvolgingsprocessen vaak maanden duren, moeten voorzitter en raad zorgvuldig overwegen hoe een NED tijdens de selectieperiode kan blijven bijdragen aan boarddiscussies. Hun ervaring, visie en kennis zijn waardevol bij belangrijke onderwerpen, maar “het wordt lastig wanneer de CEO een optimistische verklaring wil afgeven terwijl jij weet dat diegene van plan is te vertrekken”, aldus een NED-die-CEO werd.

Hoewel de betrokken persoon dus mogelijk minder onafhankelijk is dan voorheen, kan de voorzitter in gevallen van mogelijke conflicten aparte gesprekken organiseren zodat de NED toch kan blijven bijdragen op kritieke thema’s zonder het proces te ondermijnen.

Allison Kirkby reflecteerde hierover: “Ik vroeg me tijdens het proces vaak af: hoe blijf ik onafhankelijk en kritisch naar het management? Was ik stiller geweest als ik niet in het proces zat? Dachten anderen misschien dat ik een punt maakte omdat ik kandidaat was? Achteraf ben ik ervan overtuigd dat ik de juiste balans vond.”

Deel twee van dit artikel, dat volgende week verschijnt, zal praktische overgangslessen schetsen van CEO’s die eerder NED waren.

De Board Practice van Odgers heeft een lange staat van dienst in het ondersteunen van boardtransities en helpt organisaties bij het opbouwen van evenwichtige en effectieve besturen.

___________________________________________________________

Neem contact op. Volg de links hieronder om meer te ontdekken, of neem rechtstreeks contact op met onze gespecialiseerde experts bij uw lokale Odgers-kantoor.